در این یک سال دیگر عادت کرده ایم به اینکه قیمت کالا‌ها افزایش یابد و هر روز یک کالا از سبد مصرفی خانوار‌ها پر بکشد. این چند وقته، اما رشد قیمت میوه خیلی چشمگیر بوده است و در یک سال اخیر برخی میوه‌ها رشد بیش از ۱۰۰ درصدی داشته اند.

به گزارش تابناک اقتصادی، طبق گزارش مرکز آمار ایران که مربوط به بهمن ماه سال جاری می‌باشد، بیشترین رشد قیمت میوه به ترتیب مربوط به خیار با ۱۹۷.۷ درصد، موز با ۱۹۳.۲ درصد، پرتقال ۱۷۱.۲ درصد، سیب ۱۰۳.۵ درصد، انار ۸۳.۲ درصد و هندوانه ۱۸.۹ درصد بوده است.

این افزایش قیمت میوه ها تا جایی بود که رهبر انقلاب در روز درختکاری و در صحبت های خود به آن اشاره کردند و فرمودند: “متأسفانه امروز وضع معیشت مردم خوب نیست؛ این غصّه بزرگی است برای ما. گرانی‌ها زیاد است؛ شما ملاحظه کنید شب عید، قیمت میوه و مانند این‌ها خیلی گران است؛ میوه فراوان، امّا قیمت‌ها بسیار بالا“.

مشکل گرانی میوه کجاست؟

با توجه به صحبت های رهبر انقلاب، دلیل گرانی میوه کاهش تولید آن نیست و باید دلیل گرانی را در دیگر عوامل جستجو کرد. آیا باز هم پای دلالان در میان است؟ آیا صادرات موجب کمبود میوه و گرانی آن شده است؟ آیا هزینه های تولید افزایش یافته است؟ دلیل گرانی میوه چیست؟

اسداله کارگر رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران طی مصاحبه ای در بهمن ماه سال جاری با اشاره به دلایل گرانی میوه در بازار اظهار کرد: با توجه به افزایش ۲ تا ۳ برابری هزینه‌های تولید اعم از بذر، کود، سم، حمل و نقل و بسته بندی، قیمت میوه مانند سایر کالا‌ها گران شده است.

وی با اشاره به اینکه مغازه داران نقشی در گرانی کالا ندارند، افزود: مغازه داران بر مبنای فاکتور حداکثر ۳۵ درصد سود را لحاظ می‌کنند. وی افزایش هزینه‌های تمام شده تولید را در کنار هزینه‌های زندگی تولیدکنندگان از دیگر‌ مسائل گرانی برشمرد و گفت: علی رغم افزایش چندبرابری قیمت نهاده‌های تولید، وقتی کشاورز می‌خواهد مایحتاج روزانه خود را تأمین کند آن‌ها را گران‌تر از قبل تهیه می‌کند؛ بنابراین باید توان خرید مایحتاجش را داشته باشد.

محمد علی مصطفی لو مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های باغبانی کشاورزی نیز طی مصاحبه دیگری با اشاره به اینکه گرانی میوه نسبت به سال قبل انکارناشدنی است، بیان کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، قیمت میوه همانند دیگر کالا‌ها افزایش یافته که این امر به علت کاهش قدرت خرید، بر تقاضا تاثیر گذاشته و در نهایت میزان ضایعات و دور ریز هم کمتر شده است.

مجتبی شادلو، نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران نیز با انتقاد از افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید اظهار کرد: در شرایط فعلی برخی هزینه‌های تولید به کشاورزان اجبار شده و در ارتباط با مراحل پس از تولید، دست‌های زیادی در کار است که ضرورتی بر بودنشان نیست.

وی با اشاره به اینکه میادین میوه فروشی مراکز استان‌ها تعیین کننده قیمت هستند، افزود: صاحبان میادین عمده فروشی حق العمل کاری میوه را به خرده فروشی‌ها می‌دهند که دستگاه‌های مربوط باید نظارت دقیقی در سطح بازار باشند تا گرانفروشی رخ ندهد. شادلو ادامه داد: بنا بر رصد‌های صورت گرفته، اختلاف قیمت یک‌محصول مشخص از مغازه‌ای به مغازه دیگر در سایه کمبود نظارت‌ها متفاوت است، در حالی که این موضوع به هر نحوی باید حل و فصل شود.

دلیل گرانی میوه از دیدگاه رهبر انقلاب سودجویان و دلالان و واسطه ها هستند

رهبر انقلاب اما نظر متفاوتی داشته اند و در ادامه صحبت های خود در روز درختکاری دلیل گرانی میوه را این گونه عنوان نمودند: متأسفانه سود حاصل از این قیمت‌های میوه به جیب باغدار هم نمی‌رود که ما مثلاً بگوییم یک قشر زحمتکشی یک سودی می‌برند؛ نه، متأسفانه این سود را دلال‌ها و واسطه‌ها و این دست‌های وسط و سودجو می‌برند و به باغدار چیزی نمی‌رسد، به مردم هم که ضرر می‌رسد؛ بنابراین، باید مسئولین محترم این مشکل معیشتی مردم و مشکل گرانی را هم حل کنند و این ممکن است و راه‌حل دارد. بنده در جلسات متعدّد این را تذکر داده‌ام و نظرات و راه‌حل‌هایی که کارشناسان در این زمینه گفته‌اند، مطرح و بیان کرده‌ایم؛ راه‌حل دارد؛ ان‌شاءالله که بتوانند این‌ها را انجام بدهند.

بعد از این صحبت های رهبر انقلاب، مجتبی شادلو، عضو هیات مدیره اتحادیه باغداران کشور، طی مصاحبه دیگری عنوان کرد: در حالی سود فروش میوه نهایت باید ۳۰ درصد باشد که واسطه‌ها و دلالان از مرحله خرید میوه از باغدار تا زمانی که میوه به دست مصرف کننده می‌رسد، تا ۲۰۰ درصد سود می‌کنند و علت آن  هم معاملات مکرر میوه بین واسطه هاست.

تولید مشکلی نداریم، توزیع میوه قرون وسطایی است

عباس قبادی، دبیر ستاد تنظیم بازار در برنامه گفت وگوی ویژه خبری سیما در مورد دلایل گرانی مرغ و میوه گفت: به دلیل نامناسب بودن وضع مالی کشاورزان، فقط ۴۰ درصد باغداران و کشاورزان محصولات خود را ذخیره می‌کنند، اما بقیه محصول خود را می‌فروشند.

وی افزود: در بازار عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت است و به عنوان دولت نمی‌توانیم در قیمت گذاری میوه دخالت چندانی داشته باشیم. قبادی با بیان اینکه نظام توزیع ما مشکل دارد گفت: براساس تقاضای استان‌ها، امسال به کمتر از ۴۰ هزار تن سیب و پرتقال برای ذخیره سازی نیاز داشتیم که ما ۲۰ درصد به آن اضافه کردیم.

دبیر ستاد تنظیم بازار گفت: بحث فروش و توزیع محصولات کشاورزی بر عهده وزارت صمت است، اما زمانی که تولید میوه گران تمام می‌شود، چه باید بکنیم. وی اضافه کرد: در عرضه محصولات کشاورزی دلالی وجود دارد، اما زمانی که امکانی برای ذخیره سازی محصولات کشاورزی برای تولید کننده وجود ندارد مجبور است آن را به دلال بدهد.

روح الله ایزدخواه عضو کمیسیون صنایع معادن مجلس شورای اسلامی نیز در برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت: چالش دو وزارتخانه صمت و وزارت جهاد کشاورزی درباره توزیع محصولات کشاورزی، نشان می‌دهد در دولت تدبیر، مدیریتی در این زمینه وجود ندارد.

وی افزود: تولید و توزیع بدیهی‌ترین موضوع اقتصاد و آسان‌ترین آن درباره میوه است، اما مدیریتی برای آن وجود ندارد. ایزدخواه گفت: قانون بازارگاهی محصولات کشاورزی را به وزارت جهاد کشاورزی سپرد، اما رئیس جمهور در جلسه سران سه قوا آن را رد کرد و دوباره نیز که دو وزیر توصیه کردند این کار به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شود، دوباره رئیس جمهور آن را وتو کرد. وی ادامه داد: مساله ما کمبود میوه و تولید آن نیست، بلکه ساختار توزیع ما قرون وسطایی است و یک نفر تولید می‌کند و هفت نفر دلالی می‌کنند. او با بیان اینکه وزارت جهادکشاورزی وظیفه برخورد با دلالان را دارد، افزود: در این وزارتخانه یک دفتر یا دو سه کارشناس که به مساله دلالی بپردازند وجود ندارد.

دستور رئیس جمهور برای حل مشکل گرانی میوه

رئیس جمهور نیز پس از سخنان رهبر معظم انقلاب درباره گرانی میوه و کالاهای اساسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، گفت: دولت در اجرای تذکرات مقام معظم رهبری در مدیریت قیمت کالا‌های اساسی، برنامه‌هایی را در نظر گرفته است. وزارت صمت موظف است با طراحی‌های ویژه و سریع الوصول ضمن کوتاه کردن مسیر زنجیره تولید تا توزیع و عرضه گسترده میوه و مواد غذایی به  همراه شفافیت اطلاعات، در ایام سال نو و همچنین ماه مبارک رمضان، برای کاهش قیمت‌ها اقدامات لازم را انجام دهد.

به هر صورت باید منتظر ماند و دید که آیا شب عید قیمت میوه کاهش خواهد یافت یا اینکه همچنان باید مصرف کننده نظاره گر حل شدن چالش مدیریت بین دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و صمت باشد و در این بین، دلالان بدون هیچ زحمتی سود آنچنانی را به جیب بزنند و کشاورزان هم به فکر تامین هزینه های تولید خود برای برداشت میوه در سال آینده باشند.